Động thổ trước khi được cấp phép

Dự án đầu tư nhà máy JA Solar nhằm sản xuất thanh silic đơn tinh thể, sản xuất thỏi silic đa thể, sản xuất tấm silic đơn tinh thể và đa tinh thể, sản xuất tấm pin mặt trời. Tổng vốn đầu tư của dự án lên tới 6.235 tỷ đồng (khoảng 280 triệu USD), tại KCN Quang Châu, xã Quang Châu, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Diện tích sử dụng đất khoảng 20 ha. Dự án được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ngày 30/12/2016.

Ngày 27/11/2016, chưa được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư nhưng nhà đầu tư đã triển khai lễ động thổ hoành tráng với sự tham gia của lãnh đạo tỉnh Bắc Giang và nhiều quan khách quốc tế. Sau lễ động thổ, nhà đầu tư đã xin phép tiến hành công tác chuẩn bị xây dựng và được Ban Quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang đồng ý cho xây dựng những hạng mục nhỏ như hàng rào, nhà bảo vệ, công trình phụ trợ... trong khi vẫn đang chờ Bộ TN&MT phê duyệt báo cáo ĐTM.

Trong khi chưa được cấp phép xây dựng, chỉ trong thời gian 20 ngày sau lễ động thổ, chủ đầu tư đã lắp đặt nhà khung thép. Ngày 21/2, Ban Quản lý các KCN Bắc Giang cấp Giấy phép xây dựng trong khi chưa được Bộ TN&MT phê duyệt ĐTM. Hiện Cty TNHH JA Solar Việt Nam đã triển khai một số hạng mục công trình tường rào bảo vệ, khung nhà xưởng, nhà máy xử lý nước thải. Với nhà máy xử lý nước thải, nhà đầu tư cam kết xử lý toàn bộ nước thải từ nhà máy đạt tiêu chuẩn A theo QCVN 40:2011.

Không có ĐTM sẽ ngừng dự án

Theo ông Nguyễn Anh Quyền, Trưởng Ban Quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang, việc đơn vị tiến hành động thổ trước khi được cấp Giấy chứng nhận đầu tư là do yếu tố tâm linh, tức là ngày 27/11/2016 được coi là ngày tốt với dự án này.  Ông Nguyễn Văn Linh, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang giải thích thêm, chủ đầu tư đã mời các quan khách quốc tế đến trong tháng 11 nên không thể trì hoãn thêm việc động thổ được nữa. Để tạo điều kiện cho đơn vị, Ban Quản lý KCN tỉnh Bắc Giang đã chấp thuận cho nhà đầu tư làm lễ động thổ trước.

Liên quan đến việc cho phép đơn vị triển khai xây dựng khi chưa được Bộ TN&MT phê duyệt ĐTM, ông Quyền cho rằng, Cty TNHH JA Solar đã tiến hành lập báo cáo ĐTM trình Bộ TN&MT, đã có phiếu hẹn thời hạn trả hồ sơ vào ngày 4/5/2017. Nhưng để bảo đảm tiến độ thực hiện dự án đầu tư theo cam kết, Cty JA Solar đã xin phép Ban Quản lý KCN Bắc Giang. Nhận thấy đơn vị này đã có báo cáo ĐTM sơ bộ, có cam kết và phiếu hẹn nên Ban đã đồng ý cấp phép xây dựng cho đơn vị này.

Ông Nguyễn Văn Linh cho biết, ngay sau khi nhận được phản ánh, Chủ tịch UBND tỉnh đã có cuộc họp với Sở TN&MT và Ban Quản lý các KCN tỉnh, yêu cầu giải trình toàn bộ sự việc. Tuy nhiên, ông Linh cho rằng hiện nay có sự mâu thuẫn giữa Luật Đầu tư và Luật Tài nguyên môi trường. Theo quy định mới nhất, nhà đầu tư chỉ cần có báo cáo ĐTM sơ bộ và giải pháp về môi trường là có thể được cấp phép xây dựng. Bên cạnh đó, việc làm này của tỉnh cũng nhằm tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đến nay, Cty TNHH JA Solar Việt Nam đã tự nguyện đình chỉ việc thi công, chờ kết quả phê duyệt của Bộ TN&MT và cam kết nếu không được phê duyệt ĐTM sẽ ngừng triển khai dự án. Đối với xử lý trách nhiệm cá nhân, tổ chức khi để xảy ra tình trạng này, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang yêu cầu Trưởng Ban Quản lý KCN tỉnh xem xét trách nhiệm.

Sai luật

Theo ông Nguyễn Thế Đồng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, đầu tháng 2/2017, Bộ TN&MT mới nhận được báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đầu tư Nhà máy JA Solar Việt Nam, đặt tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang.

Trong khi đó, ngày 27/11/2016, dự án đầu tư nhà máy JA Solar Việt Nam được khởi công xây dựng tại KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Giang. Như vậy, dự án này khởi công xây dựng khi chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Một lãnh đạo Tổng cục Môi trường cho biết, điều này sai luật vì theo quy định, báo cáo đánh giá tác động môi trường phải thực hiện ở giai đoạn chuẩn bị dự án. Do đó, có thể áp dụng hình thức yêu cầu chủ đầu tư dừng thi công dự án cho đến khi có báo cáo đánh giá tác động môi trường được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.      

Nguyễn Hoài (Tienphong.vn)