Tại Hội thảo “Quản lý nguồn nước trên địa bàn thành phố trong điều kiện biến đổi khí hậu” do Sở TN&MT TP.HCM tổ chức ngày 22/3,  ông Trần Văn Thạch, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM cho biết: Khác với vùng đồng bằng sông Cửu Long, các nguồn nước có ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, nhưng đối với TP.HCM nước không những gắn với nông nghiệp mà còn có ảnh hưởng trực tiếp hàng ngày, hàng giờ đến đời sống của hơn 10 triệu dân đang sinh sống, học tập và làm việc tại thành phố. Tại TP.HCM, nhu cầu sử dụng nước cho sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ du lịch và các dịch vụ khác với tổng lượng 1,7- 2 triệu m³ ngày đêm.

Chất lượng nguồn nước suy giảm

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Ngà, Trưởng phòng Tài nguyên nước, Khoáng sản và Biển đảo ( Sở TN&MT TP.HCM) cho biết: chất lượng nguồn nước mặt của TP.HCM đang bị ô nhiễm, trong đó nước sông  Đồng Nai từ Hóa An về Cát Lái đang bị ô nhiễm vi sinh rất nghiêm trọng và đang bị ô nhiễm nhẹ dầu mỡ. Trên sông Sài Gòn, nguồn nước đang bị ô nhiễm  vi sinh cao. Nước mặt khu vực Nhà Bè và vùng Cần Giờ đang bị ô nhiễm vi sinh và dầu mỡ. Chất lượng nước của các kênh rạch trên địa bàn thành phố chỉ đạt tiêu chuẩn loại B và bị ô nhiễm vi sinh rất lớn.

Ông Nguyễn Văn Phước – Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP.HCM cho biết, nguồn nước ngầm của TP.HCM  với trữ lượng khai thác an toàn 951.000 m3/ngày, là một nguồn nước lớn để góp phần giải quyết nhu cầu sử dụng nước. Tuy nhiên, chất lượng nước ngầm không đồng đều, nhiều khu vực  như huyện Cần Giờ, quận 7, huyện Nhà Bè nước ngầm thường nhiễm mặn, phèn và việc khai thác nước ngầm quá mức có thể làm cho mực nước ngầm bị hạ thấp, dẫn đến hiện tượng sụt lún đất trên địa bàn.

Đặc biệt, theo Phó Giám đốc Sở TN&MT Trần Văn Thạch, hiện nay nguồn nước trở nên là vấn đề cấp bách hơn bao giờ hết trước tác động của BĐKH. TP.HCM nằm ở hạ nguồn hệ thống sông Sài Gòn- Đồng Nai, có 20km đường bờ biển, là một vùng châu thổ có địa hình thấp nên có nguy cơ bị tác động lớn bởi BĐKH, đặc biệt là mực nước biển dâng, có khả năng gây thiệt hại kinh tế có thể lên đến 10% GDP.

Chế độ mưa thay đổi có thể gây lũ lụt nghiêm trọng vào mùa mưa, và hạn hán nhiều hơn vào mùa khô, làm suy giảm nguồn tài nguyên nước và tăng mâu thuẫn trong khai thác và sử dụng. Cụ thể mùa khô năm 2015 đầu 2016 có những ngày Tổng công ty cấp nước Sài Gòn  (SAWACO) phải ngưng lấy nước thô do độ mặn nược sông Sài Gòn quá cao. Hay gần đây nhất là vào ngày 26/9/2016, đã xuất hiện trận mưa lớn trên diện rộng đã gây ngập nhiều tuyến đường (59 tuyến đường); chiều sâu ngập từ 0,1m đến 0,5m; diện tích ngập từ 100 m² đến 30.000 m².

“Trong điều kiện phát triển kinh tế xã hội một cách bình thường, thì vấn đề giải quyết đủ nước sạch cho các nhu cầu của TP.HCM đã là một vấn đề khó khăn, dưới tác động của BĐKH thì vấn đề cấp nước càng khó khăn hơn nhiều” – Phó Giám đốc Sở TN&MT Trần Văn Thạch nhấn mạnh.

Sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả

Theo các đại biểu tham dự Hội thảo, để giảm thách thức cho nguồn nước của TP.HCM trước quá trình đô thị hóa, biến đổi khí hậu, TP.HCM cần sớm  hoàn thành quy hoạch phát triển  không gian đô thị, các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch các ngành nhằm đưa công tác phát triển thành phố hài hòa, thân thiện với môi trường (cơ chế phát triển xanh).

Tăng cường  các biện pháp bảo vệ chất lượng nước, chống ô nhiễm từ các nguồn thải  công nghiệp và sinh hoạt, bảo đảm  các nguồn nước thải phải được xử lý  đạt quy chuẩn trước khi đổ vào  các nguồn tiếp nhận.

Đặc biệt, cần tăng cường nhận thức của cộng đồng về sử dụng  nguồn nước một cách khoa học, tiết kiệm và hợp lý, có hiệu quả, đảm bảo an toàn cung cấp đủ nước cho mọi nhu cầu.

Ngoài ra, ông Nguyễn Văn Phước  cho rằng, TP.HCM cần xác định  các giải pháp khoa học công nghệ phù hợp như: quy hoạch tổng thể lưu vực sông, thay đổi các tiêu chuẩn kỹ thuật các công trình khai thác và sử dụng nước, kiểm soát ô nhiễm nước, thoát lũ, tiêu ứng, chống xâm nhập mặn và giữ ngọt.

Đồng thời, TP.HCM cần phát triển nguồn nhân lực có kiến thức chuyên sâu về BĐKH; tăng cường hợp tác quốc tế về ứng phó với BĐKH; lồng ghép vấn đề BĐKH trong các chính sách phát triển KT – XH; xây dựng chương trình, kế hoạch thích ứng với BĐKH trong lĩnh vực quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên nước…

Phó Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM Trần Văn Thạch chia sẻ: Hiện nay, Sở TN&MT TP.HCM đang tập trung triển khai Chương trình giảm ô nhiễm môi ( một trong 7 chương trình đột phá triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.HCM khóa X) với nhiều biện pháp cụ thể về bảo vệ nguồn nước trong điều kiện BĐKH.

Nguyễn Thanh (báo TN&MT)