Chỉ số ô nhiễm chỉ có tính thời điểm

Theo quan sát từ công bố của các trang web về ô nhiễm môi trường, các chỉ số này được thể hiện có tính thời điểm.

Theo quan sát của phóng viên, khoảng 16h chiều, hình ảnh cho thấy màu chủ đạo là màu cam, không khí vẫn khá ô nhiễm nhưng chỉ số tuyệt đối đã giảm nhiều, một vài điểm có chỉ số AQI cao trên 150, còn lại đều ở mức dưới con số này.

Chỉ số ô nhiễm trên trang Airvisual vào buổi chiều ngày 26/9

Tiếp đó, vào buổi tối, Hà Nội đã ra khỏi top 10 những thành phố ô nhiễm nhất.

Theo đó, nồng độ bụi lơ lửng phụ thuộc vào thời tiết nhiều. Trời đẹp quang đãng, nhiệt mặt đất cao thì ít bụi (đối lưu tốt), có gió to giúp lưu thông chiều ngang (so với mặt đất) tốt hơn. Trong khi đó, những ngày vừa qua, trời mù sương, lặng gió khiến cho không khí lưu thông không tốt nên mức độ ô nhiễm vào nửa đêm về sáng và sáng sớm sẽ cao hơn là vào thời điểm buổi trưa và chiều, tối.

Chuyên gia môi trường Hoàng Dương Tùng – Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết, đây là hiện tượng "nghịch nhiệt”. Hiểu nôm na là ô nhiễm rất cần gió và đối lưu để khuếch tán đi. Trong trường hợp tĩnh gió, ít đối lưu là ô nhiễm cứ thế ở lại gây ô nhiễm.

Trong khí tượng học, nghịch nhiệt là một hiện tượng đảo chiều của các thành phần khí trong khí quyển ở những nơi có vĩ độ cao. Nghịch nhiệt có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm do khói bị kẹt lại và nằm gần mặt đất hơn, gây những tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Chỉ số của Air Visual không chính xác?

Đáng chú ý, cùng vào các thời điểm nói trên, trên trang Pamair, mức độ ô nhiễm không khí tại Hà Nội lại khác hẳn.  Ví dụ như vào lúc 16 giờ, trang này cho thấy một toàn bộ là một màu vàng, có rất ít địa điểm nào có màu cam và không có điểm nào có màu đỏ hay màu tím. Đa số các địa điểm đều có chỉ số dưới 80.

Trong khi nhiều người hoang mang về các thông tin cho rằng Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất thế giới thì nói về tính chính xác của các chỉ số được công bố trên các trang web, đại diện của Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội cho biết: "Trang web của Air Visual lấy duy nhất số liệu quan trắc không khí từ trạm Đại sứ quán Mỹ, trạm này nằm trên trục đường giao thông lớn, xung quanh có rất nhiều công trình xây dựng. Chúng tôi lấy số liệu ở 10 trạm quan trắc. Họ lấy duy nhất ở điểm đó để đại diện cho toàn thành phố Hà Nội là không chính xác”.

Tuy không đồng ý với kết luận cho rằng Air Visual chỉ lấy số liệu quan trắc không khí từ duy nhất một trạm như đại diện Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội nói, nhưng các chuyên gia về môi trường cũng phản đối việc kết luận Hà Nội là một thành phố ô nhiễm nhất thế giới, dựa trên các chỉ số có tính thời điểm như đã phân tích ở trên.

Mặc dù vậy, vẫn cần phải nhắc lại, miền Bắc đang ở trong giai đoạn mà thời tiết ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng không khí, nhất là vào lúc sáng sớm và những ngày nhiều sương mù, trời lặng gió. Đây là thời điểm mà mọi người cần chú ý các biện pháp bảo vệ sức khỏe như không tập thể dục ngoài trời vào sáng sớm, ra đường phải đeo khẩu trang đủ ngăn bụi mịn, không nên mở cửa lấy không khí vào các thời điểm nhạy cảm...

Air Visual, hệ thống quan trắc không khí tự động tại 10.000 TP trên thế giới sáng nay ghi nhận Hà Nội là TP ô nhiễm nhất thế giới. Trong khi đó, ra mắt từ đầu năm 2019, PAM Air đã có khoảng 80 điểm đo sensor ở một số tỉnh thành trên cả nước, trong đó Hà Nội khoảng 40 điểm. PAM Air dựa trên các thiết bị cảm biến đo chất lượng không khí theo thời gian thực (Online Air Quality Sensors). Dữ liệu tại các điểm đo sẽ được thu thập, xử lý và phân tích để tính toán ra Chỉ số chất lượng không khí (Air Quality Index – AQI) và hiển thị trên cổng thông tin www.pamair.org và ứng dụng PAM Air trên điện thoại di động.

Chỉ số ô nhiễm được đo dựa trên nồng độ bụi PM2.5, là loại bụi siêu mịn (có kích thước chỉ như con virus). Trong khi các loại bụi có kích thước lớn hơn dù được hít vào nhưng sẽ được ngăn chặn và tống thải ra ngoài, còn loại bụi siêu mịn PM2.5 sẽ đi sâu vào phổi, vào mạch máu, gây ra nhiều loại bệnh nguy hiểm như bệnh phổi, tắc nghẽn mạch máu, đột quỵ, bệnh về não...

Xuân Hưng (vnmedia.vn)