Trong khi đi tìm câu trả lời cho câu hỏi "Tại sao và làm thế nào mà thủ phủ của vùng New England đã đạt được thành tích này", National Geographic đã đi ngược trở lại những năm 1980 khi Boston phải đối mặt với một vấn đề quen thuộc: nhu cầu về nước sạch sớm vượt xa khả năng cung cấp của hệ thống cấp nước. Hồ chứa Quabbin 412 tỷ gallon (khoảng 1,559 tỷ mét khối) của thành phố chỉ được lấp khoảng một phần tư đến một nửa, khiến khu vực Boston phải đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng nếu hạn hán diễn ra. Khu vực này đã sử dụng khoảng 350 triệu gallon (khoảng 1,324 triệu mét khối) mỗi ngày vào thời điểm đó, trong khi mức tiêu thụ an toàn được đánh giá là 300 triệu gallon mỗi ngày. Để giải quyết vấn đề này, cơ quan chức năng đã tìm kiếm các nguồn cung cấp nước mới để nâng cao khả năng cấp nước.

Lựa chọn tốt nhất dường như là lấy nước từ sông Connecticut - con sông lớn nhất của New England, vốn kéo dài từ cực bắc của New Hampshire đến vùng Long Island Sound. Việc lấy nước từ đây sẽ tạo nguồn cung cấp mới cho Quabbin - hồ chứa được xây dựng từ nhiều thập kỷ trước bằng cách đắp đập sông Swift ở phía tây Massachusetts và nhấn chìm bốn thị trấn nông thôn. Các hệ thống dẫn nước sạch từ Quabbin đến các nhà vệ sinh và vòi ở Boston, đi qua hồ chứa Wachusett có chiều dài tới 65 dặm (104 km).

Khi nghe nói về kế hoạch chuyển hướng dòng chảy của Connecticut, nhiều người dân và các nhóm bảo vệ môi trường đã lo lắng về các tác động sinh thái, bao gồm cả tác hại tiềm tàng đối với nỗ lực khôi phục cá hồi Đại Tây Dương ở sông Connecticut. Họ đề xuất một cách tiếp cận khác: giảm nhu cầu nước của Boston thay vì mở rộng nguồn cung cấp.

Đáp lại, Cơ quan Tài nguyên Nước Massachusetts (MWRA) được thành lập, trở thành nhà cung cấp nước cho 2,5 triệu người, hơn 5.500 cơ sở công nghiệp lớn ở Boston và 50 cộng đồng xung quanh lúc bấy giờ. MWRA cũng triển khai một chương trình bảo tồn tích cực: tìm kiếm và sửa chữa các rò rỉ trong các đường ống cũ của hệ thống phân phối nước; trang bị các thiết bị tiết kiệm nước hiệu quả, chẳng hạn vòi sen dòng chảy thấp cho khoảng 350.000 ngôi nhà. Cơ quan này cũng tiến hành kiểm tra hệ thống nước tại các cơ sở công nghiệp lớn, tân trang đồng hồ đo nước để theo dõi tốt hơn lượng nước mà cơ quan này bán cho cộng đồng. MWRA cũng tăng giá nước và tăng cường giáo dục cộng đồng về bảo tồn.

Năm 1988, một năm sau khi chương trình được tiến hành, Massachusetts tiếp tục trở thành tiểu bang đầu tiên yêu cầu sử dụng các bồn cầu xả nước tiết kiệm trong tất cả các công trình xây dựng mới và tu sửa lại. Đây chính là tiền đề quan trọng để Mỹ thông qua các tiêu chuẩn về hiệu quả bốn năm sau đó. Theo một thỏa thuận, MWRA cũng tài trợ cho một nhóm công dân chịu trách nhiệm giám sát việc quản lý cấp nước, được gọi là Ủy ban Tư vấn Công dân Cấp nước. Được hỗ trợ bởi sự tham gia tích cực của người dân, chương trình bảo tồn giúp giảm đáng kể lượng nước tiêu thụ tại Boston: tổng lượng sử dụng trong năm 2009 là 70,9 tỷ gallon (268,5 triệu mét khối), giảm 43% so với mức đỉnh năm 1980 là 125,5 tỷ gallon (474,9 triệu mét khối).

Ngày nay, hồ chứa Quabbin đầy nước, và việc lấy nước từ sông Connecticut không còn là vấn đề phải bàn tán. Chương trình bảo tồn cũng tỏ ra hiệu quả, và tiết kiệm cho cư dân Boston chi phí ước tính 500 triệu đôla nhờ dự án chuyển hướng này.

Tuy nhiên, câu chuyện vẫn chưa kết thúc. Tranh cãi lại nổi lên xoay quanh việc phải làm gì với lượng nước dư thừa trong Quabbin. Với cơ sở khách hàng hiện sử dụng ít nước hơn, MWRA đang tìm cách phân bổ chi phí cố định của mình cho nhiều khách hàng hơn. Trong vòng sáu năm qua, đơn vị đã đưa thêm năm cộng đồng nữa vào khu vực cấp nước.

Về phần mình, các nhóm bảo vệ môi trường muốn thấy phần "nước dư thừa" được sử dụng để khôi phục nhiều dòng chảy tự nhiên hơn đến sông Swift (cũng là một nguồn cung cấp nước cho hồ chứa Quabbin) nhằm cải thiện nghề cá và các lợi ích khác của hệ sinh thái.

Chấn Phong (T/h)

Nguồn Môi trường và Đô thị Việt Nam