Lễ hội vật cầu nước làng Vân được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

  • Cập nhật: Thứ sáu, 14/1/2022 | 4:24:04 Chiều

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa công nhận Lễ hội vật cầu nước làng Vân là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nhân dịp này, Báo Bắc Giang giới thiệu một số hình ảnh đặc sắc về lễ hội truyền thống văn hóa lâu đời nơi đây.  

Ngày 26 /5 (tức 12 tháng Tư âm lịch) diễn ra lễ khai mạc hội vật cầu nước thôn Yên Viên (còn gọi là làng Vân) xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Lễ hội diễn ra trong ba ngày (từ 26 đến 28/5). Lễ hội là nét đặc trưng của văn hóa lúa nước, thể hiện niềm khao khát của cư dân nông nghiệp cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Đây được xem là lễ hội "độc nhất vô nhị” ở Việt Nam, thu hút nhiều du khách.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Khi chủ tế vừa gieo cầu xuống sân, cũng là lúc trai hai giáp trong bộ dạng cởi trần đóng khố nhảy ào vào tranh cướp cầu giữa bùn đất lấm lem, ai cũng quyết giành vận may. Cứ như vậy họ tranh tài quyết liệt trong ba ngày, mỗi ngày "đánh" 1 trận, mỗi trận hai giờ đồng hồ.

Luật chơi của hội vật cầu nước được tổ chức như sau: 16 thanh niên khỏe mạnh tham gia hội vật gọi là quân cầu được chia làm hai giáp (mỗi giáp tám người), gọi là giáp trên và giáp dưới. Hội vật cầu nước được tổ chức trên sân có diện tích khoảng 200m2, mặt sân là bùn nhão, ở hai đầu sân có hai hố để đẩy cầu xuống, mỗi lần đẩy được cầu xuống hố là kết thúc một hiệp. Ngày 12 đánh hai cầu (tỷ số hòa), ngày 13 đánh ba cầu (tỷ số 2-1) và ngày 14 đánh bốn cầu (tỷ số hòa).

Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Các quân cầu lần lượt thực hiện các nghi thức tế Đức Thánh Tam Giang, mỗi người uống ba lưng bát rượu, ăn dưa hấu và xuống sân ra mắt khán giả.

Tục truyền rằng, khi xưa có bốn anh em Trương Hống, Trương Hát, Trương Lừng, Trương Lẫy đi theo Triệu Quang Phục đánh đuổi giặc Lương. Khi đánh thắng quân Lương trở về đầm Dạ Trạch thì bị bọn quỷ đen ở đầm quấy phá. Hai bên xung trận, bọn quỷ ra điều kiện nếu thắng, chúng phải được thưởng lớn; còn nếu thua, chúng sẽ quy phục theo hầu nhà thánh. Cuối cùng bọn quỷ đen thua trận, phải quy phục đức thánh Tam Giang ở đây. Chính vì vậy, dân làng Vân mở hội vật cầu (còn gọi là hội Khánh Hạ) vào ngày hóa của đức thánh, với ý nghĩa hội mừng chiến thắng.

Một số hình ảnh của lễ hội:

 
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Múa lân trước khi diễn ra trận đấu vật cầu.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Các quân cầu làm lễ trước đền thờ Đức thánh Tam Giang.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Các quân cầu uống rượu trận trước khi thi đấu.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Làm lễ trước khi diễn ra lễ hội.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Người cầm trịch trận đấu.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Quả cầu được đưa ra vị trí thi đấu.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Se đài trước trận vật cầu nước.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Quả cầu trong hội vật làm bằng gỗ lim nặng 20kg được lưu truyền trong đình làng từ đời này qua đời khác. Theo tâm linh, mỗi lần cầu được đẩy xuống hố tượng trưng cho đất trời hòa hợp, mưa thuận gió hòa giúp mùa màng bội thu.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Thi đấu quyết liệt để giành vận may.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Nói về sự độc đáo của lễ hội, các cụ đời trước "họa" rằng: "Khánh hạ làng Vân hội vật cầu/ Khắp vùng Kinh Bắc chẳng có đâu/ Quan quân gắng sức giành cho được/ Sân chơi bùn nước họa một màu".
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Tranh đấu quyết liệt.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Thời tiết những ngày lễ hội oi bức nhưng không khí các trận cầu vẫn rất quyết liệt.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Mặc dù quyết liệt là vậy nhưng để đúng nghĩa đây là trò chơi mang tính cầu mùa, cầu hòa thuận nên ban tổ chức đã quán triệt các "quân cầu" không được xích mích, va chạm thái quá.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Các cụ cao niên ở làng Vân kể, vật cầu nước có từ lâu đời nhưng một thời gian dài trước đây bị gián đoạn do chiến tranh. Sau ngày thống nhất đất nước, trò chơi này được khôi phục nhưng "kim nhật kim thì", không thường xuyên. Từ năm 2002 đến nay, chiếu theo lệ làng, cứ 4 năm địa phương tổ chức vật cầu một lần.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Sân bùn trơn trượt khiến việc giành cầu rất khó khăn.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Trận đấu nhìn từ trên cao.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Chiến thắng.
Làng Vân, vật cầu, văn hóa phi vật thể quốc gia
Du khách nước ngoài cũng có mặt tại lễ hội.


Nguồn: BGĐT
  •  
Các tin khác

Do mưa lũ diễn biến phức tạp, cầu Phong Châu (Phú Thọ) bị sập, lực lượng chức năng đang tổ chức phân luồng giao thông.

Ảnh hưởng của bão số 3 (bão Yagi) đã làm cho nhiều xã tại các huyện Lục Ngạn, Sơn Động, Lục Nam thuộc tỉnh Bắc Giang bị ngập sâu, và chia cắt cục bộ.

Bão số 3 quét qua Hà Nội khiến hàng nghìn cây xanh đô thị gãy đổ. Theo chuyên gia, một phần nguyên nhân do những năm qua trên địa bàn TP Hà Nội trồng mới loại cây xanh to (cỡ lớn) đã bị cắt bộ rễ để trồng trên phố, trong khu đô thị.

Trong bối cảnh các nhà nhập khẩu yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn sản phẩm xanh, việc phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam không còn là giải pháp được khuyến nghị mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc...