Buổi chiều mưa lạnh miền Bắc, trước thềm năm mới 2013, tại 15 B, phố Tông Đản, Hà Nội, gần trụ sở Hội Nhà báo Việt Nam,tôi có dịp ngồi bên anh cùng nhóm phóng viên các báo Nhân Dân, Kinh tế Đô thị, Thời báo Kinh tế Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam- thành viên Câu lạc bộ Nhà báo viết về Khoa học & Kỹ thuật, trực thuộc Hội Nhà báo Việt Nam, ngay sau cuộc họp báo công bố kết quả bình chọn 10 sự kiện khoa học công nghệ nổi bật năm 2012. Công ty Thoát nước và Phát triển Đô thị Bà Rịa – Vũng Tàu (BUSADCO), là doanh nghiệp duy nhất được bình chọn 1 trong 10 sự kiện khoa học công nghệ Việt Nam nổi bật năm 2012. Hoàng Đức Thảo là Chủ tịch Hội đồng Quản trị, kiêm Tổng Giám đốc BUSADCO.Anh và tôi, mỗi người một lĩnh vực nhưng không xa lạ gì nhau, bởi chúng tôi đã có hơn một phần tư thế kỷ cùng cống hiến trên quê hương Bà Rịa – Vũng Tàu.

Phóng viên Báo Nhân Dân nêu vấn đề:

- Vì sao anh chưa phải là nhà khoa học mà lại có những công trình khoa học, tính ứng dụng thực tiễn cao, được xã hội ghi nhận, các nhà khoa học nước ngoài đánh giá cao, tặng nhiều danh hiệu cao quý?

Hoàng Đức Thảo bày tỏ suy nghĩ:

- Trực tiếp chứng kiến những người thợ nạo vét cống, hàng ngày họ ngập mình trong nước bẩn, mùi hôi nồng nặc. Lao động trong môi trường độc hại như vậy, người công nhân chịu sao nổi, mà năng suất lao động lại thấp. Rồi những khu phố lao động, những xóm nghèo ngoại ô, nước cống ngập tràn khi trời mưa to. Những hình ảnh đấy, thôi thúc tôi hãy làm việc gì đó giúp ích cho cuộc sống con người, môi trường sống trong lành hơn.

Tôi được biết, càng suy nghĩ tìm tòi, nghiên cứu với công việc, thì căn bệnh ngoài da đeo bám anh lâu nay càng nặng thêm, nhưng Hoàng Đức Thảo không bi quan, không lùi bước. Nói đi đôi với làm, người thợ BUSADCO cảm phục và sẻ chia trách nhiệm mỗi khi chứng kiến người lãnh đạo cao nhất của công ty cùng chui xuống đường cống, cùng trần mình với công nhân rửa súc ống cống, mày mò tìm phương án công nghệ thay thế sức người. Và sáng kiến, đề xuất giải pháp công nghệ của anh - xuất phát từ cái tâm - cái tình, vì con người, đã lần lượt ra đời. Đến nay, BUSADCO đã chiếm giữ 6 giải thưởng Sáng tạo khoa học – công nghệ Việt Nam (Vifotec), 4 giải vàng Techmart ASEAN +3 năm 2009; 14 bằng độc quyền sáng chế và giải pháp hữu ích, 5 giấy chứng nhận công nghệ phù hợp, 1 giải đặc biệt, 4 giải vàng, 1 giải bạc của Tổ chức Sáng tạo quốc tế, 1 giải Wipo, được bình chọn 1 trong 10 sự kiện khoa học công nghệ nổi bật Việt Nam năm 2012... BUSADCO đương kim giữ kỷ lục Việt Nam - doanh nghiệp sở hữu nhiều giải thưởng khoa học công nghệ quốc tế nhất, là doanh nghiệp khoa học công nghệ đầu tiên của Việt Nam.

Sáng kiến "Nạo vét hệ thống cống ngầm đô thị", không chỉ thay thế sức lao động nặng nhọc của người thợ mà còn tăng năng suất lao động gấp 20 lần. Công trình nghiên cứu sản xuất hệ thống ngăn mùi và hố thu nước mưa kiểu mới; nghiên cứu và sản xuất hốga đúc sẵn liên kết mối nối cống, khắc phục việc lún sụt cục bộ mặt đường. Công trình cống điều tiết triều để súc rửa hòa loãng thoát nước nhanh tại các kênh mương hồ "chết". Bể phốt nông thôn dành cho người nghèo ... Tất cả đều là những công trình khoa học - công nghệ "vì con người", "cho con người", vì sự trong sạch của môi trường. Các phát minh sáng kiến của Hoàng Đức Thảo – từ BUSADCO đã được sử dụng rộng rãi tại 43 tỉnh, thành phố trong cả nước; được 10 UBND tỉnh ban hành chủ trương áp dụng sản phẩm công nghệ BUSADCO trên địa bàn – đem lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, đời sống xã hội.

Sinh ra và lớn lên từ quê lúa Thái Bình, trong một gia đình thuần nông có 6 anh chị em, tuổi thơ nhiều gian khó – vùng quê nghèo bên con sông Hồng đất chật người đông, Hoàng Đức Thảo chọn con đường làm thợ. Sau khi tốt nghiệp Trường trung cấp Kỹ thuật Xây dựng ở Thái Nguyên, anh vào Kiên Giang, mảnh đất tận cùng của Tổ quốc tham gia xây dựng Nhà máy xi măng Hà Tiên. Đức tính nổi trội ở anh là chăm chỉ, say mê sáng tạo, có nhiều phát kiến công nghệ độc đáo, anh tự tìm tòi sáng chế phụ tùng thay thế máy xây dựng nhập ngoại. Thời đó, "cây sáng kiến" Hoàng Đức Thảo đã nổi như cồn. Anh được bình bầu thanh niên ưu tú xuất sắc, chiến sĩ thi đua toàn ngành và được cấp trên cử đi đào tạo ngành tài chính kế toán.

Sau khi tốt nghiệp trường tài chính kế toán, Hoàng Đức Thảo được điều động về làm việc tại ngành xây dựng Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo. Sắc sảo, thông minh, sớm bộc lộ tư chất người làm quản lý, vài tháng sau, anh được bổ nhiệm làm kế toán trưởng, rồi Phó ban Dự án Hạ tầng kỹ thuật Đô thị; Phó ban rồi Trưởng ban Dự án Thoát nước và Môi trường. Năm 2003, khi tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thành lập Công ty Thoát nước Đô thị, anh được bổ nhiệm làm giám đốc. Dù đảm nhận công tác tài chính, hay quản lý dự án, nhưng Hoàng Đức Thảo vẫn để lòng, để dạ ở công trường. Cái tâm, cái tình của anh vẫn là những phát kiến "trên những công trình". Khi được giao nhiệm vụ làm giám đốc BUSADCO thì anh như "vỡ òa" - cơ hội vẫy vùng, tìm tòi sáng tạo các công trình khoa học – công nghệ "thoát nước đô thị", chẳng khác nào đại hạn gặp mưa rào! Không có lòng đam mê, không có điểm xuất phát từ một trái tim nóng, nhiệt huyết sẽ không thể dựng nghiệp lớn. Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ Nguyễn Quân và Bí thư Tỉnh ủy Bà Rịa – Vũng Tàu Nguyễn Tuấn Minh đã nói về Anh hùng Lao động Hoàng Đức Thảo như thế.

Nhiều người gọi Hoàng Đức Thảo là vị tổng giám đốc của lòng nhân ái. Chữ tâm, chữ tình là cái đích mà anh luôn hướng tới. Chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người thợ; mở rộng tấm lòng nhân ái cho trẻ em nghèo, những cuộc đời cơ nhỡ, tấm lòng thơm thảo cho bà con nghèo phần quà tết mỗi dịp xuân về - tết đến. Sống cho người, vì người là lẽ sống thường ngày, của vị thuyền trưởng con tàu BUSADCO.

Tại cuộc hội thảo toàn quốc ngày 12-1-2013, có sự tham dự của nguyên Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, Bộ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ Nguyễn Quân, cùng nhiều nhà quản lý, nhà khoa học, doanh nhân ... với chủ đề: Đầu tư khoa học và công nghệ, giải pháp phát triển bền vững cho doanh nghiệp, doanh nhân – Anh hùng Lao động Hoàng Đức Thảo, doanh nghiệp khoa học BUSADCO đã được nhắc đến như là một tấm gương sáng về một chữ TÂM, xuất phát điểm của một doanh nhân đắm say tìm tòi sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, vì con người, cho con người.

Thành công của Hoàng Đức Thảo không thể không nhắc đến hậu phương vững chắc luôn bên anh. Mẹ - người Mẹ thảo hiền, tần tảo nuôi dạy anh khôn lớn, vừa qua đời cách đây mấy tháng, khi sắp qua tuổi 95, không chỉ là điểm tựa tinh thần mà còn là tấm gương về một chữ Tâm. Anh có một mái ấm gia đình hạnh phúc, vợ hiền, con cái chăm ngoan, trưởng thành. Người bạn đời của anh, chị Nguyễn Thị Trinh, kế toán trưởng một đơn vị ngành xây dựng, chăm sóc chia sẻ với anh từng công việc nhỏ, động viên khích lệ anh từng sáng kiến công nghệ. Con gái lớn – Hoàng Thị Minh Trang, tốt nghiệp Đại học Tự nhiên TP. HCM, được nhà trường giữ lại làm công tác giảng dạy, rồi tiếp tục đi nghiên cứu ở Hà Lan. Minh Trang là thạc sĩ ngành môi trườngđang sát cánh bên anh – Anh hùng Lao động Hoàng Đức Thảo góp sức làm cho môi trường đô thị ngày càng trở nên xanh – sạch – đẹp.

Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và cả tập thể BUSADCO là điểm tựa – bệ phóng để Hoàng Đức Thảo xứng danh người anh hùng "vì con người", "cho con người".

Bằng Linh (Người làm báo)